«Αντάμωμα-Reencuentro con Grecia»apos την βοήθεια σου!

ΑΝΤΑΜΩΣΗ
"Όταν με το καλό θαρθείς,
μακρινές πατρίδες να θυμήσεις,
νοσταλγικές εικόνες και μορφές,
και κάποιες στιγμές λησμονημένες,
τις θάλασσες μη φοβηθείς.
Μόνο, φέρε μαζί σου τ΄όνειρο.Κι εκεί θα σμίξουμε γλυκά. "

Η μακρινή Αργεντινή, η απέραντη και πολυτάραχη αυτή χώρα των κοινωνικών αντιθέσεων, της παράδοσης και της λογοτεχνίας των γκάουτσος, των μεγάλων λατινοαμερικάνων συγγραφέων και του ερωτισμού των μουσικών και των χορών του tango, της ατέλειωτης πάμπας και των επιβλητικών οροσειρών των Άνδεων, τόπος που ενσάρκωσε μια λαϊκή ψυχή ηρωική, νοσταλγική και πονεμένη, για αιώνες τώρα στέγαζε τ' όνειρο και την ελπίδα εκατομμυρίων μεταναστών και, όπου γής, κατατρεγμένων. Μαζί με τον αγώνα και με τη "μοναξιά" της ξενιτιάς.
Η χώρα αυτή υπήρξε, μαζί με την Βραζιλία, ο προορισμός του κύριου όγκου των Ελλήνων εποίκων που κατευθύνθηκαν στις χώρες της Λατινικής Αμερικής προς αναζήτηση καλύτερης τύχης. Ή παρουσία του ελληνικού στοιχείου στην Αργεντινή ανάγεται στο τέλος του 19ου με αρχές του 20ου αιώνα [1], ενώ αναφέρεται και πολύ προγενέστερη εμφάνιση Ελλήνων [2]. Κατά την περίοδο του μεσοπολέμου, σημειώθηκε έντονο μεταναστευτικό ρεύμα Ελλήνων, κυρίως προσφύγων από την Μικρά Ασία [3], ρεύμα που όμως διακόπηκε οριστικά στο τέλος της δεκαετίας του 1960. Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Εξωτερικών, η ελληνική ομογένεια αριθμεί σήμερα 20.000 άτομα περίπου, ενώ πηγές της ελληνορθόδοξης εκκλησίας ανεβάζουν τον αριθμό αυτό σε 60.000, μαζί με όσους έχουν ελληνική καταγωγή. Έτσι, αν λάβουμε υπ'όψη ότι η πρώτη γενιά ήδη συρρικνώνεται και ότι επικρατούν οι μεικτοί γάμοι, το ελληνικό στοιχείο μοιραία οδηγείται σε αφομοίωση.
Σ'αυτήν λοιπόν την τόσο κρίσιμη περίοδο για την επιβίωση του εκεί ελληνικού στοιχείου, που, ας σημειωθεί, μαζί με το υπόλοιπο πληθυσμό γνώρισε δύσκολες στιγμές κατά την οικονομική κρίση της χώρας το 2001, μιά λάμψη ελπίδας, μιά στεντόρια ελληνική φωνή εμφανίστηκε ξαφνικά. Για να συνενώσει τους Έλληνες της Αργεντινής, σε μια ηρωϊκή προσπάθεια για τη διάδοση και διατήρηση της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού. Για να διατρανώσει την ανάγκη μιας "αντάμωσης" με τις ρίζες...
«Αντάμωμα-Reencuentro con Grecia»: Μία ελληνική ραδιοφωνική φωνή [4] που συνένωσε τους Έλληνες της Αργεντινής για 8 ολόκληρα, από το 2001. Ένα πρόγραμμα που μεταδιδόταν στα Ελληνικά και στα Ισπανικά κάθε Σάββατο και για δύο ώρες σε όλη την επικράτεια της Αργεντινής, αλλά και σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπως τη Βολιβία, την Ουρουγουάη, τη Χιλή, από την πρωτεύουσα Μπουένος Άϊρες μέσω του ραδιοφωνικού σταθμού Splendid. Αλλά και που συγχρόνως έφθανε παντού μέσω του Διαδικτύου.
Ψυχή και εμπνευστής της φωνής αυτής είναι η Δρ. Χριστίνα Τσαρδίκος, γιατρός χειρούργος, με ειδικότητα την πλαστική χειρουργική, μητέρα τεσσάρων παιδιών, γεννημένη στο Μπουένος Άϊρες, από γονείς με καταγωγή από την Αρκαδία, την Τρίπολη και το Λεβίδι. Ευτύχησε να ανατραφεί σ' ένα οικογενειακό περιβάλλον που στάλαζε αγάπη, και μύριες τρυφερές αναφορές για την Ελλάδα. Η πρώτη γλώσσα που έμαθε η μικρή Χριστίνα ήταν τα ελληνικά. Το μεγάλο της όνειρο ήταν να πάει στην Ελλάδα, μέχρι όμως να πραγματοποιηθεί χαιρετούσε τα αεροπλάνα και έστελνε με αυτά χαιρετίσματα στην πατρίδα, όπως την είχε μάθει η νεαρή νεοφερμένη στην Αργεντινή μητέρα της. Ευτύχησε στη συνέχεια να επισκεφτεί την Ελλάδα αρκετές φορές και να πάρει επιστρέφοντας ένα μεγάλο κομμάτι από αυτήν. Από τα βουνά, τα δάση και τα χωριά της Αρκαδίας, απ' τις δαντελωτές ακρογιαλιές και τις θάλασσες της σαγήνης, από τις αρχαιότητες και τις ιστορίες των παπούδων. Ν' αφουγκραστεί τη γλώσσα και τα κελεύσματα των προγόνων. Εμπειρίες που έμελλαν να τη διαμορφώσουν σε μια γνήσια Ελληνίδα, αλλά και που την καταδίκασαν σε μια εφ' όρου ζωής νοσταλγία...
Έτσι, όταν έχασε και τους δύο γονείς της, ένοιωσε σαν ξένη στη χώρα που γεννήθηκε και μεγάλωσε. Και συνειδητοποίησε την ιερή κληρονομιά που αυτοί της άφησαν: την ελληνική γλώσσα και την ανάγκη να εμπλουτίζει συνεχώς τις γνώσεις της γύρω από την Ελλάδα. Και κυρίως ότι έχει το χρέος να συμβάλλει στο να "ανταμώσουν" και άλλοι με αυτήν... Εδώ και αρκετά χρόνια λοιπόν η Δρ. Τσαρδίκος έχει στρατευθεί στον αγώνα για την εκπλήρωση μιας συλλογικής νοσταλγίας για την πατρίδα. Μέσω μιας "αντάμωσης"...
Τα τελευταία χρόνια η Δρ. Τσαρδίκος είχε πολλαπλές δραστηριότητες. Φανατική αναγνώστρια ελληνικων εντύπων, πέρασε στη συνέχεια στη συστηματική αναζήτηση πολιτιστικών πηγών στο Διαδίκτυο που αφορούσαν την Ελλάδα και την πατρίδα της, την Αρκαδία. Από το 1999 άρχισε να συνεργάζεται με το δικτυακό τόπο ΑRCADIA, http://arcadia.ceid.upatras.gr, του Πανεπιστημίου Πατρών, μεταφράζοντας, μεταξύ άλλων, μια έκδοσή του στα ισπανικά. Στις 8 Ιουλίου του 2000, ήλθε μάλιστα στην Ελλάδα και συνάντησε στην Τρίπολη τον ιδρυτή του, σε συγκέντρωση μελών της Ομάδας Διαλόγου του τόπου αυτού. Για να επαναλάβει και από κοντά ότι «είναι για μένα χρέος, χαρά και τιμή να συμβάλλω με τις μικρές μου δυνάμεις σε μια τέτοια προσπάθεια ανάδειξης και διάδοσης της πατρίδας μου»...
Εδώ και 9 χρόνια η Δρ. Τσαρδίκος προσφέρει τον εθελοντισμό της, διδάσκοντας κάθε Σάββατο την ελληνική γλώσσα σε ελληνικής και μη καταγωγής πολίτες της Αργεντινής στο «Πανελλήνιο», έναν από τους τρεις ελληνικούς συλλόγους του Μπουένος Άϊρες. Τα μαθήματα είναι δωρεάν για περίπου 150 μαθητές, μικρούς και μεγάλους, ενώ συνεχίζονται και το καλοκαίρι. Τα μαθήματα στους εκεί συλλόγους τα παραδίδουν όσοι ξέρουν καλύτερα τα ελληνικά, αφού δεν υπάρχει η δυνατότητα να έρθουν δάσκαλοι από την Ελλάδα. Το 2005 το Ίδρυμα Ωνάσης έστειλε βιβλία. Η Δρ. Τσαρδίκος εκφράζει την ευχή να συνεχιστεί η πολύτιμη αυτή στήριξη, γιατί στην Αργεντινή υπάρχουν πλήρης έλλειψη ελληνικών βιβλίων, CD με ελληνικά τραγούδια ή DVD με ελληνικές ταινίες.
Παρ΄ όλες τις δυσκολίες η Δρ. Τσαρδίκος κατάφερε το 2003 και το 2004 να συγκεντρώσει ελληνικά βιβλία και να τα παρουσιάσει υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Ελλάδας στη μεγάλη έκθεση βιβλίου του Μπουένος Άΐρες, απ΄ όπου, στο διάστημα ενός μήνα που διαρκεί, περνούν πάνω από ένα εκατομμύριο επισκέπτες.
Η Δρ. Τσαρδίκος πλαισίωσε την εκπομπή "Αντάμωμα" με μια ομάδα συνεργατών-παραγωγών, όλων εθελοντών. Από το 2001, η ομάδα συνέλεγε τα Ελληνικά νέα μέσω του Διαδικτύου -που είναι η μόνη πρόσφορη πηγή πληροφόρησης στην Αργεντινή-, για να τα προωθήσει κατόπιν στην εκπομπή. Παράλληλα, κάθε φορά επεξεργαζόταν και προσέφερε και κάτι καινούριο στους ακροατές, για να προσελκύσει κύρια τα παιδιά και τη νεολαία με ελληνική καταγωγή, αλλά και τους Αργεντινούς φιλέλληνες.
Η εκπομπή διοργάνωνε διαγωνισμούς γνώσεων ελληνικής ιστορίας, μυθολογίας και λογοτεχνίας που γνώριζαν μεγάλη απήχηση. Συμμετείχαν καλεσμένοι μαθητές ελληνικής και μη καταγωγής, που γινόντουσαν κοινωνοί της ανόθευτης αγάπης για μία πατρίδα, που πολλά από τα παιδιά των ομογενών δεν είχαν γνωρίσει παρά μόνο από τις συζητήσεις τον μεγάλων και κάποιες φωτογραφίες στο σπίτι. Άλλες φορές πάλι φιλοξενούσε συνεντεύξεις μελών της ομογένειας ή προσκεκλημένων από την Ελλάδα, ανταποκρίσεις κ.λ.π. Υπήρξαν και πολλές συγκινητικές στιγμές, όταν στα πλαίσια των εκπομπών αντάμωσαν μετά από χρόνια συγγενείς και φίλοι που είχαν μεταξύ τους χαθεί, δεκαετίες πριν. Ο ραδιοθάλαμος του σταθμού, έσφυζε από ζωντάνια, ήταν ένας φάρος του ελληνισμού, ένα σημαντικό κανάλι επικοινωνίας για τους Έλληνες της Λατινικής Αμερικής. «Η μόνη μας ανταμοιβή ήταν η τεράστια απήχηση που είχε η εκπομπή στους Έλληνες της Αργεντινής και όχι μόνο, αφού αναμεταδίδονταν και σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής», λέει η Δρ. Τσαρδίκος.
Η Δρ. Τσαρδίκος είχε την ικανοποίηση να επισκεφτεί την πατρίδα της με ξεχωριστό και τιμητικό τρόπο. Τον Ιούνιο του 2004 ήλθε πρόσκεκλημένη στην Αθήνα, ενόψει της Ολυμπιάδας, στα πλαίσια προγράμματος του Υπουργείου Τύπου και ΜΜΕ. Η αντιπροσωπεία των διακεκριθέντων ομογενών δημοσιογράφων στην οποία συμμετείχε, παρακολούθησε τις εργασίες Συνεδρίου στο Ζάππειο Μέγαρο και έγινε δεκτή από τον πρωθυπουργό, τον τότε πρόεδρο της Δημοκρατίας και την Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων.
Διατυπώνει όμως το παράπονο ότι η Ελλάδα δεν στρέφει το βλέμμα της προς τους Έλληνες της Λατινικής Αμερικής: «Καταλαβαίνω ότι η χώρα που ζούμε και γενικότερα η φτωχή Λατινική Αμερική δεν έχει επενδυτικό ενδιαφέρον, θέλουμε όμως να θυμούνται στην Ελλάδα ότι υπάρχουμε και δίνουμε το δικό μας αγώνα να μην χαθούμε, εμείς και τα παιδιά μας, σαν Έλληνες. Και για να γίνουν κάποια πράγματα χρειαζόμαστε βοήθεια, που δυστυχώς δεν έχουμε. Επίσης έχουμε εκκλησίες σε όλη την Αργεντινή, αλλά μόνο τρεις ιερείς».
Και ξαφνικά - αρκετά πρόσφατα - το «Αντάμωμα με την Ελλάδα» σίγησε μετά από 5 χρόνια, λόγω οικονομικών δυσκολιών και έλλειψης χρηματοδότησης:
«Μας λυπεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι μετά από πέντε χρόνια αναγκαστήκαμε να σταματήσουμε το πρόγραμμα, αφού δεν ήμασταν πια σε θέση να εξασφαλίσουμε τα 600 $ μηνιαία για να πληρώνουμε το σταθμό, που μας φιλοξενούσε. Μας τηλεφωνούν από παντού και μας ζητούν επίμονα να συνεχίσουμε. Τι να τους πω, ότι δεν μας βοηθάει κανείς για να συνεχίσουμε το πρόγραμμα, που έγινε πραγματικό αντάμωμα για όλους εμάς;» λέει η Δρ. Τσαρδίκος.
Η κακή οικονομική κατάσταση στη χώρα, που ξεκίνησε το 2001 παραμένει. Οι οικονομίες πολλών ομογενών εξανεμίστηκαν, ενώ ακόμα και σήμερα πολλές τραπεζικές καταθέσεις εξακολουθούν να είναι δεσμευμένες, τη στιγμή που η ισοτιμία του πέσος έχει μειωθεί κατά 2/3 έναντι του δολαρίου, ενώ οι μισθοί κυμαίνονται κατά μέσον όρο στα 150$ μηνιαίως: «Συνηθίσαμε πια αυτή την κατάσταση και ελπίζουμε ότι θα έρθουν και πάλι καλύτερες μέρες. Πως λοιπόν να κάνουμε όλα αυτά που είναι απαραίτητα, όταν δυστυχώς κάποιοι δεν έχουν ούτε να φάνε; Για παράδειγμα στους συλλόγους μας περιορίζουμε τις όποιες εκδηλώσεις στα τελείως απαραίτητα, λόγω της όλης κατάστασης».
H Δρ. Τσαρδίκος διδάσκει πλαστική χειρουργική στο Πανεπιστήμιο UCA της Αργεντινής και είναι μέλος διάφορων επιστημονικών οργανισμών, της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών Συγγραφέων των Πέντε Ηπείρων και του "Συνδέσμου φίλων του Ν. Καζαντζάκη". Συγχρόνως έχει συγγράψει ένα αριθμό επιστημονικών εργασιών καθώς και δύο λογοτεχνικά βιβλία (ποιητικές συλλογές).
[1] Ήδη από τον 19ο αι. πολλοί Έλληνες έποικοι διέπρεψαν στη δημόσια ζωή των χωρών της Λατινικής Αμερικής, στις οποίες εγκαταστάθηκαν, συμβάλλοντας έτσι στη διαμόρφωση της εθνικής ιστορίας τους. Στην περίπτωση μάλιστα της Αργεντινής αρκετοί Έλληνες συμμετείχαν στους εθνικούς αγώνες για την απελευθέρωση της χώρας από την ισπανική αποικιοκρατία. Μερικοί από αυτούς θυσίασαν και τη ζωή τους ακόμη και σήμερα τιμώνται σαν εθνικοί ήρωες. Χαρακτηριστικές ήταν οι περιπτώσεις δύο Υδραίων ναυτικών, του Νικόλαου Κολμανιάτη (Nicolas Jorge) και του Σαμουήλ Σ. Σπύρου (Miguel Samuel Spiro), που πολέμησαν στο πλευρό του Σαν Μαρτίν στον πόλεμο για την ανεξαρτησία της Αργεντινής κατά τον 19ο αιώνα. Ο Ν. Κολμανιάτης (1784-1886), καταδιωγμένος για λόγους προσωπικούς από την Ύδρα, αναγκάστηκε να καταφύγει στην Αργεντινή, όπου κατατάχτηκε αξιωματικός του Ναυτικού. Από το 1818 έως το 1881 πολέμησε και διακρίθηκε για τον ηρωϊσμό του στον αγώνα κατά των ισπανών κατακτητών, φτάνοντας στο βαθμό του υποναυάρχου. Σήμερα, συγκαταλέγεται στους εθνικούς ήρωες της Αργεντίνικης ανεξαρτησίας. Μία πολεμική σχολή της χώρας έχει σήμερα το όνομά του, ενώ η προτομή του δωρήθηκε από την Εβίτα Περόν στο Ιστορικό Αρχείο-Μουσείο Ύδρας το 1949.Ο Σπύρου βρήκε ηρωικό θάνατο, όταν, κυκλωμένος από έχθρικά πλοία, προτίμησε να ανατινάξει το πλοίο του. Το όνομά του φέρει σήμερα μία φρεγάτα του πολεμικού ναυτικού της Αργεντινής (Ara Espiru).Αξιζει επίσης να αναφερθεί και ο ηπειρωτικής καταγωγής Δημήτριος Βαρθολομαίος (Bartolome(de)Mitre) που αναδείχθηκε μεγάλος στρατηγός και αναγορεύθηκε πρόεδρος της Δημοκρατίας της Αργεντινής (1862-1868), ενώ αργότερα αναδείχθηκε σε μεγάλο συγγραφέα της ιστορίας της αργεντινής Δημοκρατίας.
[2]Οι πρώτοι Έλληνες που κατέφθασαν στην περιοχή που αργότερα θα ανήκε στην επικράτεια της Αργεντινής, ήταν μέλη των πληρωμάτων των θαλασσοπόρων Κορτές και Πιτζάρο (Άτλας της Ελληνικής Διασποράς)
[3] Αναστάσιος Τάμης, καθηγητής και Διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Ελληνικών Μελετών και Έρευνας του Πανεπιστημίου La Trobe (Ελληνο-Aυστραλός), «Οι Έλληνες της Λατινικής Αμερικής», δίγλωσση έκδοση 890 p. (έρευνα, μελέτη και παρουσίαση της ιστορικής πορείας των Ελλήνων σε δέκα χώρες της Νοτίου Αμερικής)Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή, η ελληνική εποίκηση στην Αργεντινή αποτελεί προπολεμικό φαινόμενο, που προκλήθηκε από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Λόγω αυτού, οι έποικοι της περιόδου αυτής ήταν κυρίως Μικρασιάτες πρόσφυγες, που διέπρεψαν σαν εφοπλιστές και επιχειρηματίες.